Procedury związane z kremacją zwłok w Polsce

Zachodzące w dzisiejszych czasach zmiany obyczajowe dotykają wszystkich obszarów życia, w tym także tradycji związanych z ceremoniami pogrzebowymi. Poza zwyczajowymi pochówkami coraz bardziej popularne staje się spopielanie zwłok, wybierane zarówno przez osoby, które licząc się z własnym odejściem, wyrażają swoją wolę co do preferowanego sposobu postępowania z ich doczesnymi szczątkami, jak i przez same rodziny organizujące pogrzeb.

Co warto wiedzieć o możliwościach kremacji zwłok?

Tradycyjny pochówek ciała osoby zmarłej jest wciąż w większości miejsc najchętniej wybieraną formą pogrzebu, jednak z roku na rok rośnie zainteresowanie kremacją. W niektórych regionach spopielanie zwłok staje się jednak popularne już niemal na równi z grzebaniem zwłok w ziemi. Choć kremacja oznacza możliwość urządzenia ceremonii pożegnania zmarłego już przy samym spopielaniu zwłok, w sali, która jest do tego specjalnie przeznaczona, to zazwyczaj jest tylko jednym z elementów wplecionych w zwyczajowo odprawiane obrzędy pogrzebowe. Przy spopielaniu zwłok można zdecydować się na pogrzeb religijny, choć nie wszystkie wyznania akceptują taki sposób postępowania z ciałem zmarłego, jak i wybrać uroczystość świecką

– wyjaśnia przedstawiciel firmy Gloria, specjalizującej się w usługach pogrzebowych i kamieniarskich.

Jeśli chodzi o pogrzeby wyznaniowe, to kremacja jest dopuszczaną formą pochówku dla znacznej części chrześcijan. Spopielanie akceptują w pełni największe kościoły protestanckie – Kościół Ewangelicko-Reformowany oraz Kościół Ewangelicko-Augsburski. Kremacja jest też możliwa w katolicyzmie, jak potwierdza to stanowisko watykańskiej Kongregacji Nauki Wiary wyrażone w Instrukcji „Ad resurgendum cum Christo”, spopielenie zwłok jest pełnoprawną formą pochówku, o ile decyzja o nim nie wynika z powodów sprzecznych z zasadami wiary. Na temat dopuszczalności kremacji wypowiadali się także członkowie Episkopatu Polski, którzy w specjalnym Liście pasterskim podkreślili, że nie ma żadnych przeszkód, by ciało osoby wierzącej zostało poddane spopieleniu. Kremacja nie jest jednak możliwa z przyczyn teologicznych w kościołach prawosławnych.

Jeśli chodzi o pogrzeb w obrządku katolickim, to zgodnie z zaleceniami określonymi przez Episkopat Polski ceremonia religijna powinna się odbywać jeszcze przed samym aktem spopielenia, który jest uznawany za równoważny złożeniu ciała do grobu ziemnego. Jednocześnie dopuszczalna jest jednak sytuacja, w której liturgia odbywa się w taki sam sposób, jak przy pogrzebie tradycyjnym. Msza jest odprawiana w kościele już po spopieleniu zwłok, a kapłan towarzyszy składaniu urny na cmentarzu. Będzie to możliwe wówczas, gdy część krewnych mieszka daleko od miejsca pogrzebu i nie mogłaby przybyć na dwie ceremonie, a także, jeśli wśród krewnych mających brać udział w uroczystościach znajdują się osoby w podeszłym wieku, dla których dwukrotny przyjazd byłby nadmiernym obciążeniem.

Jak przebiega proces spopielania ciała?

Kremacja ciała odbywa się z jego pełnym poszanowaniem w odpowiednich warunkach, pozwalających na bardzo dokładne zebranie powstałych popiołów i złożenie ich w urnie. Zwłoki są umieszczane w szczelnej komorze o specjalnej konstrukcji, w której są poddawane działaniu bardzo wysokiej temperatury sięgającej nawet powyżej 1000°C. Z tego powodu w wyniku rozkładu termicznego ciała nie powstaje dym ani nie pojawia się żaden zapach, a ciało zmarłego ulega całkowitemu spopieleniu. Niezależnie od lokalizacji procedury związane ze spopielaniem mają taki sam przebieg. Kremacje w Świdnicy są najczęściej przeprowadzane w krematorium, w którym cały proces trwa od godziny do dwóch. Po zakończeniu całego procesu popioły są w całości wydobywane i zamykane w urnie.

Ze względu na przebieg procesu spalania przy kremacji konieczne jest korzystanie ze specjalnych trumien, które nie zawierają części metalowych czy to w postaci okuć czy dodatkowych ozdób. Najczęściej są one w całości wykonywane z naturalnego drewna. Zwłoki, które mają być spopielone, są przygotowane w taki sam sposób, jak do tradycyjnego pogrzebu, a więc poddawane zabiegom kosmetycznym oraz ubierane zgodnie z życzeniami rodziny. Różnicą jest jednak to, że elementy stroju nie mogą zawierać elementów metalowych, w tym wykonanych z metalu dewocjonaliów.

Prochy zmarłego są po kremacji przechowywane w urnie, w której są następnie przewożone do miejsca pochówku albo do wybranego kościoła, jeśli ceremonia ma charakter religijny. Warto pamiętać, że zgodnie z obowiązującymi przepisami nie ma innej możliwości niż złożenie urny z prochami w grobie ziemnym, kolumbarium lub katakumbach. Po spopieleniu nie jest więc możliwe rozsypywanie prochów ani przechowywanie ich w domu czy pochowanie w innym miejscu. Takie postępowanie jest zagrożone grzywną lub pozbawieniem wolności.

Nie ma żadnych ograniczeń co do możliwości kremacji zwłok. Spopielone nie mogą być jedynie zwłoki, które zostały sprowadzone z zagranicy, ponieważ muszą one być pochowane bez otwierania trumny. Kremacja jest jedną z opcji, które mogą być brane pod uwagę w przypadku osób zmarłych w związku z epidemią COVID-19. Choć nie jest to obowiązkowe, spopielenie zwłok może się okazać lepszym rozwiązaniem z uwagi na podwyższony koszt tradycyjnego pogrzebu wynikający z konieczności dodatkowych zabezpieczeń i skrupulatnej dezynfekcji. Warto podkreślić, że wszystkie formalności związane ze zgonem i rozliczaniem kosztów pogrzebu np. uzyskiwaniem zasiłku z ZUS odbywają się przy kremacji na takich samych zasadach, jak przy pogrzebie tradycyjnym.